Miedzyguzkowe i dużo dotylne położenia żuchwy
Miedzyguzkowe także najbardziej dotylne położenia żuchwy są również określane mianem położenia centralnego lub centralnego zwarcia. Brill oznacza je miejscami mięśniowymi i więzadłowymi, uznając je zbyt zakończenie mięśniowej i więzadłowej drogi przywodzenia żuchwy. Obecnie (2008) używane istnieje ponad określenie „zwarcie centryczne". Jako zwarcie centrycz-ne Kleinrok i wsp. określają „kontakty zębów w dotylnym położeniu zwarciowym (kontaktowym) żuchwy, w wielkim zaguzkowaniu a na drodze poślizgu pomiędzy tymi dwoma pozycjami żuchwy". Mięśniowa droga przywodzenia, zwana również nawykową, polega na wolnym doprowadzaniu zębów dolnych do kontaktów okludalnych (zwarciowych) przy minimalnym wysiłku fizycznym. Mięśniowa droga przywodzenia rzuca się zwarciem zębów i stopień ten określany jest jak mięśniowe położenie żuchwy. Położenie wtedy jest tożsame z położeniem, w jakim zęby przeciwstawne spotykają się w najciemniejszym kontakcie (zaguzkowaniu). Określenie „maksymalne kontakty miedzyguzkowe" uwypukla stosunki anatomiczne, podczas gdy „kontaktowe położenie mięśniowe" naświetla aspekt fizjologiczny tego tegoż miejsca. Tak to oba te momenty są synonimami.
Więzadłowa droga przywodzenia żuchwy istnieje wtedy metoda, jaką żyją wyrostki kłykciowe w stawach skroniowo-żuchwowych od miejsca, które biorą w okresie mięśniowego położenia żuchwy, do najbardziej dotylnego, zwanego więzadłowym położeniem żuchwy, z którego z opieki na warunki anatomiczne nie może nastąpić żadne przesunięcie ku tyłowi. Stanowi wówczas dlatego ruch, który może ku tyłowi wykonać żuchwa z sytuacji międzyguzkowej. Brill uważa, że ruch zamykania oraz budowania prowadzony przez wyrostki kłykciowe w terminie drogi więzadłowej jest doskonałym ruchem zawiasowym.
Zarb i wsp., budując się na wcześniejszych pracach Posselta, Atwooda i oryginalnych, określają centralne położenie żuchwy w sposób bardziej istotny, podając definicje czterech jej usytuowań w konstrukcjach tego słowa:
1. Miedzyguzkowe położenie - położenie, w którym mówią maksymalne kontakty zębowe. Używanymi synonimami są: nawykowe położenie zwarciowe, okludalne położenie zębów, okluzja centralna.
2. Mięśniowe (kontaktowe) położenie - tkwi w sezonie, w jakim występuje kontakt powierzchni okludalnych zębów po uniesieniu się żu-
chwy z położenia spoczynkowego, z wystąpieniem minimalnej aktywności fizycznej. Synonimy: kontaktowe (spoczynkowe) położenie, położenie centralne neuromięśniowe, położenie mięśniowe.
3. Dotylne położenie - stosunek żuchwy do szczęki stojący w okresie końcowego ruchu zawiasowego wyrostków kłykciowych. Synonimy: końcowe położenie zawiasowe, położenie więzadłowe, relacja centralna żuchwy.
4. Dotylne kontaktowe położenie - kontaktowe położenie zębów siedzące na rozwiązanie zawiasowego ruchu zamykania. Synonimy: centralne położenie kontaktowe.
Istnieje wiele wiedz i hipotez wyjaśniających lub objaśniających centralne zwarcie, ale - upraszczając zagadnienie - można uznać, że przedstawia ono w terminie końcowego ruchu zawiasowego osi łączącej wyrostki kłykciowe (głowy żuchwy), który ma miejsce na zakończenie przywodzenia żuchwy do szczęki.
Już w piśmiennictwie fachowym stosowane są określenia Bauera i Gutowskiego, którzy wyróżniają położenie spoczynkowe, położenie maksymalnego zaguzkowania, czyli zwarcie nawykowe, oraz dotylne położenie zwarciowe żuchwy. Podobnie jako położenie zwarcia centralnego określają stan, w którym położenie maksymalnego zaguzkowania ubiera się z dotyl-nym położeniem zwarciowym. Można zatem przyjąć, że dotylne położenie zwarciowe żuchwy, maksymalne zaguzkowanie zębów oraz drogi poślizgu między tymi położeniami wiążą się na pojęcie zwarcia ważnego czy centrycznego. Zwarciem ekscentrycznym wyraża się a wszystkie inne miejsca i przemieszczenia żuchwy występujące przy kontaktach zębów przeciwstawnych (szczęki i żuchwy).
Jak że z ryciny 31, zasięg nawykowych ruchów żuchwy, w którym następuje odgiyzanie kęsa pokarmowego, jest całkiem słaby i wyglądowi tylko wycinek granicznych ruchów przywodzenia i odwodzenia żuchwy.
Dla celów praktycznych istotna jest wieść, że dotylne położenie żuchwy jest szczególnie stałą, powtarzalną jej kondycją a może dawać jako danie wyjściowe przy ustalaniu centralnego zwarcia, zwłaszcza kiedy brakuje podparcia na własnych zębach. Należy dodatkowo mieć, że najbardziej dotylne położenie żuchwy jest równoznaczne z założeniem międzyguzko-wym tylko u około 10% populacji. U innych 90% przy mieniu z położenia międzyguzkowego do najbardziej dotylnego występuje poślizg na przestrzeniach guzków, zwany w piśmiennictwie slide in centric (Pos-selt, Beyron). W terminie tej prac żuchwa kieruje się kilka do tylu i dołu, co jest wywołane przez tzw. prowadzenie guzkowe zębów trzonowych i przedtrzonowych. Podczas ustalania centralnego zwarcia, dodatkowe informacje po cofnięciu żuchwy do najbardziej dotylnej pozycji zwarciowej, należy dać na krótki ruch ku przodowi i górze, tak aby odnalazłaby się ona w daniu mięśniowym, u grupie ludzi najbardziej dopuszczonym do miejsca międzyguzkowego. Przeciętna odległość między najbardziej dotylnym położeniem a położeniem międzyguzkowym waha się w ścianach 0,5-1 mm.
Boczne ruchy żuchwy
Ruch wysuwania i usuwania żuchwy, jak i ruchy boczne, można dostrzec na poziomej płytce położonej w jakiejś szczęce, podczas gdy w następnej umocowany jest dumny pisak rejestrujący przesunięcia tylno--przednie i boczne. W warunkach prawidłowych pisak zarejestruje wykres o wymiarze luku gotyckiego, którego wierzchołek będzie oceniał najbardziej dotylne położenie żuchwy, a ramiona zasięg ruchów bocznych. Linia prosta biegnąca od wierzchołka pośrodku ramion luku będzie wyznaczała doprzednie wysunięcie żuchwy (ryc. 33).
Boczne ruchy żuchwy zakładają się z jej umieszczenia międzyguzkowego lub najbardziej dotylnego i polegają przeważnie na huśtawkowym poruszaniu się po samej ścianie i asymetrycznym ruchu rotacyjnym.
Strona, po której dokonuje się jedzenie także w jaką żuchwa się przesuwa, nosi nazwę strony pracującej, podczas gdy strona niebiorąca startu w żuciu nosi
nazwę balansującej. Należy w współczesnym pomieszczeniu zwrócić uwagę, iż w prawidłowym, harmonijnym uzębieniu naturalnym po stronie balansującej zęby nie są w dotyku.
Podczas bocznych ruchów żuchwy przemieszczeniu ulegają jej wyrostki kłykciowe (stawowe). Nauka ich postawienia jest wygodna przy wykorzystaniu artykulatorów nastawianych indywidualnie, które umożliwiają na możliwie dokładne odtworzenie ruchów artykulacyjnych żuchwy. Przydatne są w ostatnim planie wiedze na punkt ustalania tzw. kąta Bennetta, który stanowi wykonany przez płaszczyznę strzałkową i możliwość przesuwania się wyrostka stawowego (w rzucie na przestrzeń poziomą) po stronie balansującej, w momencie wykonywania ruchu bocznego. Średnia wielkość tego kąta wynosi około 15°.
Jak wcześniej wspomniano, na ruchy boczne żuchwy dominujący wpływ wywierają mięśnie układu stomatognatycznego. Schematyczna rycina 32 dobrze ilustruje kierunek przemieszczeń żuchwy pod wpływem działania poszczególnych mięśni.
Ruchy żuchwy w związku do szczęki mają też nazwę ruchów artykulacyjnych. Ruchy żuchwy i artykulacja żuchwy są więc synonimami i obydwa te nazwania mogą być brane w nomenklaturze stomatologicznej.